کاهش خطرپذیری شهر از بلایای طبیعی (زلزله) از طریق برنامه ریزی کاربری زمین

برنامه­ریزی کاربری زمین به­عنوان یکی از مهم­ترین ابزارها و در عین حال اهداف برنامه­ریزی شهری جایگاهی حیاتی در تحقق مخاطره­نگری در فرآیند توسعه­ی شهری داشته و مطالعه و تجربه برای بهبود روش­ها و فرآیندهای تحقق آن، مسئله­ی مهم و اولویت­مندی برای کاهش خطرپذیری جوامع شهری است. پژوهش حاضر با این رویکرد و استفاده از روش توصیفی _ تحلیلی و با هدف بازشناسی معیارها و روش­های ارزیابی و کاهش خطرپذیری شهرها در برابر زلزله از طریق راهکارهای مطرح در حیطه­ی برنامه­ریزی کاربری زمین، با مطالعه­ی موردی ناحیه­ی 5 از منطقه­ی 3 شهر تهران، که کارشناسان احتمال وقوع زلزله ای شدید را در آن بسیار بالا می­دانند، به بررسی و تحلیل این امر پرداخته و با استفاده از تحلیل سلسله­مراتبی عوامل مؤثر شناخته­شده در خطرپذیری از زلزله در قالب رابطه­ی خطرپذیری (آسیب­پذیری × مخاطره × در معرض قرار داشتن)، انواع نقشه­های خطرپذیری را تولید نموده و براساس انطباق کاربری­های موجود بر آن­ها به ارائه­ی الزامات و گزینه­های تغییر و هدایت برنامه­ریزی کاربری زمین برای کاهش خطرپذیری از زلزله می­پردازد. نتایج این پژوهش نشان­دهنده­ی کارآیی استفاده از روش­های ارزیابی خطرپذیری به­ویژه روش­های کمی و مقایسه­ای در ارائه­ی چارچوبی عملی و منطقی برای سنجش میزان خطرپذیری و براساس آن هدایت دقیق­تر و با کیفیت­تر تصمیمات برنامه­ریزی کاربری زمین و نشان دادن اولویت­ها و کمبودهای تشدید کننده در خطرپذیری شهرها از رویدادهای طبیعی به­ویژه زلزله است.